تبادل
لینک هوشمند
مصدق بارديگربراي ادامه تحصيل راهي اروپا شد؛امابيماري مانع تحصيل شدوبه تهران بازگشت؛تااينکه مجدداَبه همراه خانواده خودبه اروپارفت وموفق به اخذ مدرک دکترا دررشته حقوق شد.پس ازبازگشت به موطن مدتي درمدرسه علوم سياسي تدريس کردوازپذيرش مشاغل دولتي سرباززد.او که ازمخالفان وثوق الدوله بود؛درزمان صدارت وي تهران راترک کردوبه اروپا رفت وزماني که مسئله انعقاد قرارداد 1919 مطرح شد؛مصدق درنشريات خارجي مقالات متعددي برضد اين قرارداد منتشر کرد.
با سقوط وثوق الدوله وروي کارآمدن مشيرالدوله،دکتر مصدق به ايران بازگشت ومدتي نيز استاندارفارس بود.اماوقتي نوبت به صدارت سيدضياءالدين طباطبايي رسيد،مصدق به اعتراض ازاستانداري فارس استعفا کرد واحمدشاه نيزاستعفاي وي را پذيرفت.
دکترمصدق پس ازبرکناري سيدضياء در 1300،يک سال حکومت آذربايجان راعهدهدار بود که به خوبي نيز ازعهده آن برآمد وپس ازآن دردولت ميرزاحسن خان مشيرالدوله به وزارت خارجه منصوب شد.اما دولت مشيرالدوله ديري نپاييد وحال نوبت صدارت سردارسپه بود. مصدق دراين دولت سمتي نداشت وخود رابراي انتخابات دوره پنجم مجلس شوراي ملي کانديدا کردوبه مجلس راه يافت.مجلس پنجم،همان مجلسي بود که نمايندگان آن رأي به انحلال سلطنت قاجاردادنداماوکلايي چون دکترمصدق،سيدحسن مدرس وچند نماينده ديگربا اين طرح مخالفت کردند.دکترمصدق درنطقي باادله قانوني مخالفت خودراباواگذاري سلطنت به رضاخان چنين شرح داد وديکتاتوري رضاخان راپيش بيني کرد:
درمملکت مشروطه رئيس الوزراء مهم است نه پادشاه. پادشاه فقط ميتواند به واسطه رأي اعتماد مجلس يک رئيس الوزرايي رابه کاربگمارد.خوب اگرما قايل شويم که آقاي رئيس الوزراء پادشاه بشوندآن وقت درکارهاي مملکت هم دخالت ميکنند وهمين آثاري که امروزازايشان ترشح ميکنددرزمان سلطنت هم ترشح خواهدکرد.شاه هستند، رئيس الوزراء هستند،فرمانده کل قوا هستند.
دکترمصدق دردوره ششم نيزنماينده مجلس بودوبه همراه سيدحسن مدرس باطرحهاي رضاشاه مخالفت خودراادامه دادوپس ازپايان اين دوره مجلس ازسياست کناره گرفت وگاه دراحمدآباد و گاه دراروپا بود.اما شهرباني رضاخان،مصدق رابي نصيب نگذاشت ودر 1319 دستگيروبه بيرجند واحمدآباد تبعيد شد.يک سال بعد،درشهريور 1320 پس ازسقوط رضاخان،مصدق نيز آزادشدواين باربه نمايندگي دوره 14 برگزيده شد.ازاقدامات وي دراين مجلس مخالفت با تصويب اعتبارنامه سيدضياءالدين طباطبايي وبرشمردن خيانتهاي وي،مخالفت باواگذاري امتياز نفت شمال به شوروي وارائه طرح منع نخست وزير،وزيرواشخاص ديگربراي مذاکره درخصوص امتياز نفت بانمايندگان کشورهاياشرکتهاي خارجي بود که اين طرح وي همان روز ارائه به تصويب رسيدوعملاَ دولت رادرواگذاري امتيازنفت فلج کرد.ازمخالفان اين طرح نمايندگان تودهاي مجلس چون ايرج اسکندري،رضا رادمنش و... بودند.مصدق درانتخابات دوره پانزدهم متوجه دخالت دولت قوام درانتخابات شدوبه همراه همفکران خود 4 روزدر دربار متحصن شد.اما اين تحصن نتيجه اي نداشت وقوام السلطنه براريکه قدرت تکيه زد.
درانتخابات دوره شانزدهم،مصدق به همراه ديگرهمفکران خود بارديگربراي کسب آزادي انتخابات دردربارمتحصن شدند واين بارنتيجه اين تحصن تشکيل حزبي به نام”جبهه ملي“و ابطال انتخابات تهران بود.دکتر مصدق درمجلس شانزدهم عضو کميسيون مخصوص نفت بود وبراي ملي شدن صنعت نفت به همراه ديگر نمايندگان جبهه ملي تلاش ميکرد.
در 1329 سپهبد حاج علي رزم آرانخست وزيرشدونمايندگان جبهه ملي به شدت با وي مخالفت کردندچرا که اوازمخالفان سرسخت ملي شدن صنعت نفت بود.تروراوراه رابراي پيشبرد مقاصد مليون باز کردودر 29 اسفند 1329،مجلس صنعت نفت را ملي اعلام کرد.
دولت علاء که پس از رزم آراروي کار آمده بود توان صدارت در آن اوضاع بحراني را نداشت و به همين خاطر،نخستوزيري به دکترمصدق واگذار شد واو درارديبهشت 1330 دولت خود را بدون اطلاع قبلي اعضاي جبهه ملي معرفي کرد واين خود موجب کدورت اعضاي جبهه ملي شد.
ازاولويتهاي دولت دکتر مصدق ملي شدن صنعت نفت وقطع دست استعمار انگلستان ازاين صنعت بود واوموفق شد به رغم مشکلات فراواني که برسرراهش بوداين طرح رااجرا کند و شيرهاي نفت رابرروي انگلستان بست.دکتر مصدق درخرداد 1331 براي حضور دردادگاه لاهه که انگلستان شکايت خود را درمخالفت با ملي شدن نفت ايران به آن ارجاع داده بود،راهي هلند شد.مصدق پس ازبازگشت دولت جديد خودرابه شاه معرفي کرد. دراين دولت پست وزارت جنگ رانيزخود برعهده گرفته بودکه بامخالفت شاه مواجه شد.شاه چندان تمايلي نداشت که کل قدرت را به وي واگذار کند.نتيجه اين بحث وجدل،استعفا وخانه نشيني مصدق بود.امارهبر روحاني نهضت ملي شدن نفت آيت الله کاشاني،اين بارزمام اموررا دردست گرفت وقيام 30 تير حاصل فراخوان وي بود.مصدق تنها 4 روز ازنخست وزيري برکنارشدوقوام السلطنه که چندان رقيب مناسبي براي اونبوددولتش در 30 تير 1331 سقوط کرد.همزمان با اين پيروزي،ديوان لاهه نيزرأي خود رابه نفع ايران صادر کردوعدم صلاحيت خودرادررسيدگي به شکايت دولت انگلستان اعلام نمود.
نظرات شما عزیزان:
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
